دیفنوکسیلات هم می تواند اعتیادآور باشد؟

 ویژگی هائی مانند ضد درد ، تسکین سرفه ،رفع مشکلات تنفسی ، درمان اسهال ، بیهوشی و … در تریاک و مشتقات آن همواره باعث سوء مصرف از این گیاه قدرتمند و جادوئی شده است. اما به علت هزینه بالای استخراج آلکالوئید های تریاک در آزمایشگاه ها ساخت دارو های شبه مخدرسنتتیک یا نیمه سنتتیک بر پایه سنتز شیمیائی تریاک و یا همانند سازی مولکولی با دست بردن تغییراتی درساختار آنها شروع شد و انواع و اقسام داروها به بازار سرازیر گشت که بسیاری از این دارو ها به علت عوارض شدید جانبی و پس از مشاهده آثار مخرب آن از چرخه تولید رسمی خارج گردید اما بعدها با فاش شدن فرمول ساخت آنها وارد بازار مصرف مواد مخدر شدند که هروئین نمونه شاخص این گروه است ، این روند اکنون نیز ادامه دارد و داروهائی مانند تمجیزک و ترامادول از این دسته هستند . یکی از این دارو ها که درکنار مصرف پزشکی نه چندان قابل توجه ( با توجه به نمونه های مشابه داروئی بدون عوارض ) باعث سوء...

 

آشنایی با دیفنوکسیلات

ویژگی هائی مانند ضد درد ، تسکین سرفه ،رفع مشکلات تنفسی ، درمان اسهال ، بیهوشی و … در تریاک و مشتقات آن همواره باعث سوء مصرف از این گیاه قدرتمند و جادوئی شده است. اما به علت هزینه بالای استخراج آلکالوئید های تریاک در آزمایشگاه ها ساخت دارو های شبه مخدرسنتتیک یا نیمه سنتتیک بر پایه سنتز شیمیائی تریاک و یا همانند سازی مولکولی با دست بردن تغییراتی درساختار آنها شروع شد و انواع و اقسام داروها به بازار سرازیر گشت که بسیاری از این دارو ها به علت عوارض شدید جانبی و پس از مشاهده آثار مخرب آن از چرخه تولید رسمی خارج گردید اما بعدها با فاش شدن فرمول ساخت آنها وارد بازار مصرف مواد مخدر شدند که هروئین نمونه شاخص این گروه است ، این روند اکنون نیز ادامه دارد و داروهائی مانند تمجیزک و ترامادول از این دسته هستند . یکی از این دارو ها که درکنار مصرف پزشکی نه چندان قابل توجه (با توجه به نمونه های مشابه داروئی بدون عوارض ) باعث سوء مصرف گسترده گردیده است داروئی است سنتتیک به نام دیفنوکسیلات (Diphenoxylate)یا لوموتیل.

دیفنوکسیلات یک داروی شبه مخدر آگونیستی است که به صورت قرص در داروخانه ها وجود دارد. مصرف اصلی آن در درمان علامتی اسهال بوده و بین مردم نیز به قرص ضد اسهال معروف است. باتوجه به خاصیت مخدری آن، مواردی از اعتیاد به آن در بین مردم دیده می شود گاهی نیز معتادین به سایر مواد مخدر در موارد در دسترس نبودن ماده مخدر خود از این قرص به عنوان جایگزین استفاده می کنند . همانند سایر مواد مخدر اعتیاد  حسمی و روحی دارد. در افراد معتاد به این دارو قطع ناگهانی آن باعث ایجاد علائم خماری در فرد می شود. متابولیسم دیفنوکسیلات کبدی است و متابولیت اصلی دارو نیز اثری مشابه خود دارو دارد. دیفنوکسیلات که نوعی ترکیب اپیوئیدی است احتمالاً به‌صورت موضعی و مرکزی باعث مهار حرکات دودی روده می‌شود. نیمه‌عمر دیفنوکسیلات ۲٫۵ ساعت و نیمه‌عمر متابولیت آن در حدود ۱۲ ساعت است. زمان لازم برای شروع اثر یک ساعت و مدت اثر آن ۴۳ ساعت می‌باشد. دفع دارو از طریق مدفوع و کلیه است.

دیفنوکسیلات مطابق با آمار رسمی منتشر شده در سال ۱۳۸۵چهارمین دارو از لحاظ فروش عددی در میان داروهای مصرف شده ایران است که همین موضوع بیانگر سوء مصرف فراوان ازاین دارو است . عمده مصرف کنندگان دیفنوکسیلات را افرادی تشکیل می دهندکه قصد ترک یا درمان مواد مخدر را داشته و به توصیه دیگران و یا خود سرانه برای از بین بردن علائم ناشی از قطع مواد به مصرف این قرص روی آورده اند و متاسفانه با افزایش دارو در مواردی شخص بالغ بر صدها قرص را یکجا مصرف می کند . قابل توجه اینکه سازندگان دیفنوکسیلات برای جلوگیری از سوء مصرف آن مقداری آتروپین به آن افزوده اند ولی این نیز هرگز چاره ساز نبوده و با توجه به تداخل شدید داروئی این ماده با ضد افسردگی ها و خواب آورها باعث عوارض شدید و مخربی می گردد . .

 عوارض 

در افراد با مصرف طولانی مدت و مقدار زیاد دارو متفاوت است و بیشتر شامل علائمی نظیر خشکی دهان ، گر گرفتگی ، تاری دید ، یبوست های مزمن ، خواب آلودگی ، بی اشتهائی ، خارش ، مشکلات تنفسی ، تشنج ، اشکال در دفع ادرار ، تاول های شدید عفونی ، نا توانی جنسی ، تیک های عصبی و …. است 

قطع به یکباره دیفنوکسیلات در مصرف های با دوز بالا امکان پذیر نمی باشد و در واقع هیچ داروئی جوابگوی رفع علائم آن نیست اما با روش درمان تدریجی و کاهش پله ای دارو  ، افراد بسیاری که روزانه بالغ بر ۵۰۰ قرص را به همراه مواد مخدر یا دارو های دیگر مصرف می کردند اکنون سلامتی خود را باز یافته اند و به درمان رسیده اند هر چند که راه بسیار سختی را پیموده اند و عوارض وحشتناکی را تجربه کرده اند ، شرح حال این افراد در بر گیرنده نکات عبرت انگیز بسیاری است . 

 توصیه ها 

۱- دیفنوکسیلات داروئی است برای رفع علائم اسهال و به هیچ وجه علت زمینه ای اسهال را درمان نمی کند . 

۲- هرگز دارو را خود سرانه مصرف نکنید و مصرف آنرا بیش از یک هفته ادامه ندهید . 

۳- اگر دچار اسهال خونی هستید از دیفنوکسیلات استفاده نکنید . 

 ۴-دیفنوکسیلات را هرگز با داروهای ضد درد مخدری ، خواب آورها ، ضد افسردگی ، شل کننده عضلات و داروهای کاهش فشار خون استفاده نکنید .

۵- در صورت ابتلا به بیماری های: اختلال کلیه و کبد ، مشکلات ریوی ، کولیت و مصرف الکل پزشک خود را مطلع کنید . 

6- در صورت بارداری یا شیردهی، حتماً با پزشک در خصوص مزایا و مضرات استفاده از این دارو مشورت شود.

۷- این دارو هرگز جایگزین مناسبی برای مواد مخدر و رفع علائم ناشی از محرومیت قطع مواد نمی باشد .