"گروه درمانی"؛ جزء مهم فرایند درمان اعتیاد

 شرکت در برنامه های گروهی، یکی از اجزاء فرایند درمان سوءمصرف مواد مخدر است. کار گروهی در کنار درمان دارویی و مشاوره های فردی روانشناسی به بیماران کمک می کند تا به زمینه روانی مساعدتری برای ترک اعتیاد خود پیدا کنند. حضور فرد در جمعی که سایر افراد با مشکلات و توانمندیهای مشابه او در آن حضور دارند فرصت به اشتراک گذ اشتن تجربیات، راه حلها و عواطف را به بیماران می دهد.

گروه هایی که برای بیماران مبتلا به سوءمصرف مواد مخدر تشکیل میشود می تواند از انواع مختلف و با استراتژی های متنوع باشد. برخی از گروه ها صرفا با هدف آموزش و کسب اطلاعات، عده ای دیگر به منظور رشد و توسعه مهارتها و عده ای دیگر با استراتژی درمانی تشکیل می شوند. گروه درمانی، عنوانی نسبتا عام برای گروه هایی است که غالباً برای کار با بیماران تشکیل می شود و 

شرکت در برنامه های گروهی، یکی از اجزاء فرایند درمان سوءمصرف مواد مخدر است. کار گروهی در کنار درمان دارویی و مشاوره های فردی روانشناسی به بیماران کمک می کند تا به زمینه روانی مساعدتری برای ترک اعتیاد خود پیدا کنند. حضور فرد در جمعی که سایر افراد با مشکلات و توانمندیهای مشابه او در آن حضور دارند فرصت به اشتراک گذ اشتن تجربیات، راه حلها و عواطف را به بیماران می دهد.

گروه هایی که برای بیماران مبتلا به سوءمصرف مواد مخدر تشکیل میشود می تواند از انواع مختلف و با استراتژی های متنوع باشد. برخی از گروه ها صرفا با هدف آموزش و کسب اطلاعات، عده ای دیگر به منظور رشد و توسعه مهارتها و عده ای دیگر با استراتژی درمانی تشکیل می شوند. گروه درمانی، عنوانی نسبتا عام برای گروه هایی است که غالباً برای کار با بیماران تشکیل می شود و هدف آن ارتقاء سطح کارکردهای اجتماعی و مهارتهای مقابله ای آنان است. در بسیاری از طرح های گروه درمانی، به موازات کار با بیماران، گروه هایی متشکل از خانواده آنان نیز تشکیل می شود تا به آنان به عنوان عضوی از تیم درمان و پشتیبان بیمار در تمرین و اجرای مهارتها، آگاهی لازم را کسب نمایند. گروه خانواده های بیماران، همچنین برای خانواده ها فرصتی را فراهم می کند تا  بتوانند در مورد تجربیات، مسئله ها، نقاط قوت و ضعف و راه حلهایی که برای برخی مشکلات مشترک کشف کرده و به کار بسته اند با یکدیگر بحث کنند. این اقدام شاید مهمترین کارکرد کار گروهی برای این قشر از بیماران باشد.

 بسیاری از روانشناسان و متخصصین علوم رفتاری در حوزه اعتیاد، اینگونه اظهار نظر می کنند که خانواده (به ویژه همسر و مادر فرد معتاد) خود نیز به بخشی از سندروم اعتیاد مبتلا می شود. آنها این ابتلا را هم وابستگی (co-dependency) می نامند و توضیح می دهند که (معمولا) همسران و والدین افراد معتاد به قدری خود را درگیر مسئله اعتیاد همسر یا فرزندشان می کنند که فراموش می کنند که به زندگی شخصی خود برسند و از این جهت، خود آنها دچار نوعی اعتیاد به نام اعتیاد هموابستگی می شوند. طی هموابستگی، اختلال در زندگی عادی افراد خانواده ایجاد می شود و بسیاری از عوارض اجتماعی و ارتباطی فرد معتاد را به خود می گیرد. این عارضه و بسیاری مسائل و مصائب دیگری که پیرامون فرد معتاد وجود دارد می توانند بهانه های مناسبی برای تشکیل گروه باشند. 

گروهی که برای درمان اعتیاد توصیه می شود، چیزی فراتر از گروه های خودیار است که در جای خود می تواند بسیار مهم باشند. گروهی که در مراکز درمانی با اندکی تساهل، معمولا با عنوان گروه درمانی شناخته می شوند زیر نظر متخصص گروه درمانی (روانشناس یا مددکار اجتماعی) اجرا می گردد و طی آن با روشهای شناخته شده علمی هدفهای درمانی مشخصی دنبال می شود. در این شیوه، گروه دارای یک فرایند است و مراحل مختلفی از پیش تشکیل تا خاتمه برای آن در نظر گرفته می شود. تغییر رفتار، نگرش، ویژگیها و تعلقات هر عضو گروه در مراحل مختلف به دقت بررسی و رصد می شود. در صورت لزوم برای هر یک از اعضا، جلسات روان درمانی، خانواده درمانی یا مشاوره جداگانه نیز لحاظ می شود.

با همه این توصیفات، به افرادی که تحت نظر مراکز درمانی قرار دارند و اراده کرده اند تا از اعتیاد به هر گونه ماده مخدر نجات یابند توصیه می شود که تا حد امکان، حضور در جلسات گروه درمانی را جدی بگیرند و آموخته های این جلسات را در زندگی خود به کار بندند، به خانواده های خود منتقل نمایند و به سایر هم قطاران پیشین خود که هنوز از این بیماری رها نشده اند نیز توصیه کنند.

عباسعلی یزدانی

مددکار اجتماعی